"مصدر سیتی" یا "شهر
پایدار مصدر" عنوان بزرگترن پروژه معماری و شهرسازی در عرصه ساخت و ساز
"زیست پایدار" می باشد. این شهر یکی از اصلی ترین مراکز اقتصادی و فرهنگی
امارات متحده عربی به شمار می آید که در یکی از سخت ترین محیط های زیست
طبیعی جهان، یعنی در صحرایی در نزدیکی ابوظبی در حال ساخت است. در تابستان و
با در نظر گرفتن بادهای خشک بیابانی دمای هوا این منطقه به بیش از 60 درجه
می رسد. این شهر قرار است کلان شهری عاری از هرگونه آلودگی و آلاینده های
کربنی باشد و در مقایسه با دیگر شهرهای مشابه، مصرف آب در آن 60 درصد کاهش
خواهد یافت. طراحی این شهر و تمامی ساختمان های آن بر عهده "نورمن فاستر و
شرکا" می باشد. بی شک این پروژه که در سه فاز تعریف شده است و تکمیل آن تا
سال 2050 به طول خواهد انجامید، عظیم ترین پروژه طراحی شده توسط این معمار
صاحب نام انگلیسی خواهد بود.
دو شهر مصدر و ابوظبی به
فاصله 17 کیلومتری از یکدیگر قرار گرفته اند که توسط یک سیستم راه آهن سبک
به همدیگر متصل هستند و این به 60 هزار کارگر امکان می دهد که روزانه به
این مرکز زیست سازگار رفت و آمد کنند. کل این شهر رو به شمال شرقی است تا
جریان بادهای خنک شب در این شهر، بیشترین مقدار باشد و قرار گرفتن آن در
معرض بادهای گرم روز کاهش یابد. همچنین در 6 کیلومتری اطراف این شهر دیواری
به صورت یک محوطه مربع شکل قرار دارد که وظیفه محافظت شهر در مقابل بادهای
شدید را بر عهده دارد.
علاوه بر کلیه اصول
شهرسازی پایدار که در طراحی این شهر مدنظر بوده اند، تک تک ساختمان های آن
نیز می بایست پایدار و مولد انرژی باشند. جهت گیری خیابان ها و ساختمان ها،
حداکثر استفاده از باد طبیعی را برای سرمایش ممکن می سازد. از سوی دیگر
سقف تمامی ساختمان ها توسط سایه بانی پوشیده شده است. برق اصلی شهر در حال
حاضر از کارخانه فتوولتائیک خورشیدی 10 مگاواتی تامین می شود که بزرگترین
کارخانه از این نوع در خاورمیانه است. گرمایش آب مصرفی شهر نیز به کمک تابش
خورشید انجام می شود و از سیستم های متنوعی برای تصفیه و بازیافت پسماند
آب شهری استفاده می شود.
حتی رستوران های این شهر
نیز جز غذاهای طبیعی و ارگانیک غذایی سرو نمی کنند. بدیهی است که ورود
اتومبیل های رایج به این شهر ممنوع بوده و تنها ماشین های برقی مجاز به
تردد در شهر می باشند.
در ضمن کوچه هایی با عرض
کم که بر شدت بادهای خنک می افزایند، استفاده از سایه بان در کوچه ها و
میدان های شهری، استفاده از الگوی حیاط های مرکزی در سراسر شهر و همچنین
تخلخل جداره های ساختمان، همگی اصولی از معماری سنتی اعراب می باشند که در
ترکیب با روش های تکنولوژیک و پیشرفته در این شهر به کار رفته اند. لازم
به ذکر است که میزان مصرف انرژی تک تک دانشجویان، ساکنان و واحدهای مسکونی
شهر، توسط "پلیس سبز" قابل کنترل و محاسبه می باشد. مارتین پوتر، مدیر
مرکز عملیات شهر مصدر و مشهور به "پلیس سبز" این مرکز چنین می گوید: "می
خواهیم دقیقاً بدانیم که چطور این ساختمان ها کار می کنند. به این شکل می
توان مشخص کرد که چه کسی بیشترین مقدار آب و انرژی را مصرف می کند، چه در
آپارتمان و چه در آکادمی. برخی از دانشجویان در 16 درجه سانتی گراد نیز از
دستگاه خنک کننده استفاده می کنند، در اینجا هوا 24 درجه است."
فاستر برای پیوند بیشتر
ساختمان انستیتو علم و تکنولوژی مصدر با زمینه، از پانل هایی پوشیده با خاک
سرخ صحرا و همچنین موتیف ها و تزیینات اسلامی در طراحی جداره ها استفاده
کرده. این انستیتو، به عنوان اصلی ترین واحد آموزش عالی در این شهر می
باشد که جز اولین بناهایی است که در این شهر ساخته شد. همچنین تحقیقات این
دانشگاه به توسعه پیرامون پایداری انرژی اختصاص دارد. (منابع و مراجع: ب-3)
اگرچه این شهر هنوز تکمیل
نشده، اما جوایز و تقدیرات زیادی را از آن خود کرده. از جمله این جوایز می
توان به، جایزه "شهر یا منطقه زیست پایدار سال" در مراسم جهانی اهدای
جوایز تجدید پذیر ارنست و یانگ در سال 2007 و همچنین برنده جایزه بین
المللی موسسه سلطنتی معماران بریتانیا در سال 2011 اشاره نمود.
